KÜÇÜK MAVİ GEZEGEN
YAZAR:ALKAN İNAL
DÜNYAMIZA NELER OLUYOR?GEZEGENİMİZİN SORUNLARI VE SORULAR...
Çok değil,yü-yüz elli yıl önce dünyada daha az insan, daha az yapı, daha az taşıt vardı. Daha çok kuş, daha çok böcek, daha çok bitki türü yaşıyordu. Hayvanlar ve bitkiler yapay olarak genetik değişikliklere uğratılmıyordu. Nükleer atık, pet şişe, kalem pil, naylon torba, buzdolabı ve klimalarda kullanılan CFC gazı yoktu.Denizler ve içme suları daha temizdi, solunan hava kirlenmemişti ve ozon tabakası delinmemişti.
Yüz elli yıl önce sanayi ürünleri şimdiki kadar hızlı üretilmiyor, bu kadar yaygın biçimde ve hızla tüketilmiyordu.Sadece en ucuza üretilen ürünler satılırken birbiriyle rekabet edebiliyordu. Bu yüzden üretimde başta ücretler olmak üzere bütün giderler mümkün olduğu kadar kısılıyordu.
O dönemde başlıca sorunlar işçilerin çalışma süresinin kısaltılması, işyerlerinde sağlık koşullarının düzeltilmesi ve ücretlerin yaşamaya yetecek kadar yükseltilmesiydi. Üretim sırasında çevreyi kirletmemek, tüketim sırasında çevreyi korumaya özen göstermek o sırada akıllara gelmiyordu. Ama doğal çevrenin tahribi böyle başladı.
Geçen yüzyıldan beri kentler sanayi merkezleri olarak hızla büyüdü. Kırsal kesimde iş bulamayan insanlar kentlere aktı. Artan nüfüs kentleri üretimin olduğu kadar tüketimin de en önemli merkezleri haline getirdi. Yerleşim birimlerinde büyük kalabalıkların yaşanmaya başlaması çevre ve kamu sağlığını korumanın önemine dikkatleri çekti. Çünkü nüfus artışı ve kentleşme sağlık, eğitim, ulaşım, temizlik, su ve enerji sorunlarını beraberinde getiriyordu.Temiz bir çevrede, sağlıklı bireyler olarak yaşamak elbette bütün insanların hakkıydı, ayrıca doğal dengeyi bozulmadan korumanın daha akılcı olduğu çabuk fark edildi.
Ama teknolojide ve çevre koruma bilincindeki gelişmeye rağmen, insanoğlu kısa vadeli kazanç hesaplarıyla kendi türüne ve dünyaya yüklenmeye devam ediyor. Günümüzde denizler ve topraklar kirletiliyor. Nükleer atıklar yasalara ve kurallara aykırı olarak uluslararası ticaret konusu olmayı sürdürüyor. İkinci kez ürün vermeyen tohumlar, rafta uzun süre bozulmaması pahasına pahasına tatsız ve kokusuz sebzeler, kısa sürede kesilecek ağırlığa ulaşan tavuklar ve danalar yetiştiriliyor.Bütün bunlar canlıların hayatını ve gelişimini doğal çizgisinden saptırıyor, yeryüzünü giderek yaşanmaz hale getiriyor. Önü alınmadığı takdirde bu süreç, pek çok kuş, balık, bitki ve böcekle birlikte insanın yaşaması için gerekli koşulların da ortadan kalkmasına kadar varabilir.
Bilimle uğraşan insanların uyarıları sadece hükümetler, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları için değildir. Alınması gereken önlemler her yaştan bütün insanları ilgilendiriyor. Herkesin yapabileceği, yapmakla kendini yükümlü hissetmesi gereken işler yok mu? Peki, nedir bunlar? Doğru cevapları bulmanın ilk koşulu doğru soruyu sorabilecek kadar konuyu öğrenmek.
Çevre üzerine ne kadar etkiniz olduğunu biliyor musunuz? Suyu gereksiz yere harcamamak için neler yapıyorsunuz? Suyu gereksiz yere harcamamak için neler yapıyorsunuz? Kullanmadığınız zaman lambaları ve elektirikli araçları kapatıyor musunuz? Kağıt ve camları çöpe atmayıp ayırıyor musunuz? Geri kazanılabilir olan bu atıklar için sokağınıza da ayrı toplama kutuları konulması için belediye yöneticilerine bir mektup yazmayı düşündünüz m? Sera etkisi ve küresel ısınma konusunda ne biliyorsunuz?
PEKİ, ENERJİ NEDİR? NE İŞE YARAR? ENERJİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI...
Bir cismin iş yapabilme yeteneğine enerji denir. Isı enerjisi, elektrik enerjisi, kimyasal enerji, nükleer enerji, manyetik enerji gibi birçok enerji türü var. Yaşamak için ihtiyaç duyduğumuz her şey enerji ile üretilir, kullandığımız her araç enerji tüketir.Enerji makineleri çalıştırır, taşıtları yürütür, yapıları aydınlatır ve ısıtır. Organlarımızın çalışmasını ve beden ısımızı sağlayan da enerjidir.
Bedenimiz için gerekli enerjiyi nasıl besinlerden sağlıyorsak, fabrikalardaki makineleri, taşıtlardaki motorları, çeşitli ev araçlarını çalıştırmak, yapıları ısıtmak ve aydınlatmak için de birçok farklı kaynaktan yararlanırız. Bunlar için gerekli enerji yakıtlardan, pillerden, baraj ve santrallerden, rüzgar, güneş ve jeotermal kaynaklardam sağlanır. Çünkü enerji yoktan var edilemez, vardan yok edilemez, bir enerji türü farklı enerjilere dönüşür.
Yakıt olarak petrol, kömür ve doğalgaz çok yaygın biçimde kullanılır ve fosil yakıtları olarak adlandırılır. Çünkü milyonlarca yıl önce ölen bitki ve hayvanların kalıntılarından oluşmuştur. Bitki ve hayvan kalıntıları zamanla üzerlerini örten tabakaların basıncı altında kaldı ve bu uzun sürecin sonucunda petrol,kömür ve doğalgaza dönüştü. Fosil yakıtları fabrikalarda makineleri, taşıtlarda motorları çalıştırmak için kullanılır, yapılarda ısınma amacıyla tüketilir. Fosil yakıtlardan termik santrallerde elektrik üretmek için de yararlanılır. Ama bu yakıtların kullanılması atmosfere çok fazla karbon dioksit salımına yol açar, dünyamızın doğal dengesini tehdit eden sera etkisinin başlıca nedenleri arasında yer alır.
Elektrik enerjisi çağdaş uygarlığı borçlu olduğumuz ve en çok ihtiyaç duyulan enerji türüdür. Elektrik üretmek için yaygın olarak kullanılan bir santral türü hidroelektrik santraldir. Barajlarda biriktirilen suyun gücünden yararlanarak türbinler döndürülür, bu yolla elektrik üretilir.Zararlı atığa yol açmadığı için temiz enerji olduğu varsayılır. Ancak hidroelektrik santrali çalıştırmak için yapılan barajın arkasında bir göl oluşur, baraj gölü çevrenin iklim özelliklerini etkileyerek hayvan ve bitki türlerinde değişikliğe yol açar. Bu bölgede kimi yerleşim birimleri sular altında kaldığı için insanların başka yerlere taşınması gerekir.
İNSAN VE DOĞA
bir zamanlar bir köyde yaşıyan adem adında bir dede vardı.bu dede çok iyi kalpli ve çok şirin bir dedeydi.çocuklar adem dedeyi çok severdi.adem dedede çocukları çok severdi.çocukları ne görse çukulata yada para verirdi.çocukları sevdiği gibi doğayıda severdi.bir gün çocuklar fidan dikmekistediler.ama nasıl dikeceklerini bilmiyorlardı.adem dedede o sırada çocukların yanından geçiyordu.çocuklar adem dedeyi görünce bağırmaya başladılar.adem dede:ne oluyor çocuklar neden bağırıyorsunuz dedi.çocuklardan biri:adem dede biz fidan dikmek istiyoruz.ama nasıl dikeceğimizi biklmiyoruz dedi.adem dede gülmeye başladı.adem dede:çocuklar isterseniz size yardımcı olabilirim dedi.çocuklar çok sevindi.ve hep bir ağızdan:evet adem dede evet dediler.adem dede:eeeeee hadi çarşıya çıkıp fidan alalım.ama herkez gidip ailenizden izin isteyeceksiniz dedi.çocuklar koşmaya başladı.ve yarım saat sonra adem dedenin yanına geldi.adem dede:çocuklar aileniz den izin aldınızmı?dedi.çocuklar:evet adem dede hadi çarşıya çıkalım dediler.zaten 5 kişilerdi.adem dede 2 kişinin elinden tuttu.ve şöyle söyledi:geri kalanınızda benim tuttuğum kişilerin ellerinden tutsun dedi.çocuklar adem dedenin dediğini yaptılar.ve hep birlikte çarşıya çıktılar.herkez bir fidan alıp ormanın yolunu tuttular.ve sonra ormana vardılar.adem dedeyle çocuklar fidan dikmeye başladılar.o günden sonra hep fidanlarısu verip kocaman bir ağaç yaptılar
Doğa ve Çocuk sevgisi hikayesini okudunuz.
Bu hikaye 22865 kez okundu.
